Όσοι ασχολούνται με το εμπόριο χρήματος χρησιμοποιούν ένα τραπέζι για τις διάφορες συναλλαγές τους. Αυτό το τραπέζι είναι που έδωσε το όνομα και υπάρχει σήμερα ο όρος “Τράπεζα“.
Ο Πλάτων στους Νόμους του ζητά να απαγορευτούν τα έντοκα δάνεια. Αριστοτέλης, Κικέρων και Πλούταρχος έχουν την ίδια άποψη. Η ελληνική φιλοσοφία θεωρούσε το χρήμα ως μέσο για την απόκτηση αγαθών ενώ τον τόκο δολοφονία, εκτός αν θεωρήσουμε τον τόκο ευγνωμοσύνη του δανειζόμενου στο δανειστή.
Ο κύριος θεσμός της πόλης-κράτους είχε ως αποτέλεσμα την ύπαρξη διάφορων νομισμάτων , ποικίλης ονομαστικής και εμπορικής αξίας. Το γεγονός αυτό δυσκόλευε τις συναλλαγές και καθιστούσε αναγκαία την παρουσία ειδικών, τους λεγόμενους αργυραμοιβούς.
Έλεγχαν τις αξίες, το βάρος των νομισμάτων και την γνησιότητα με προμήθεια 5% επί της αξίας. Πρόσθετη επιβάρυνση αν η ανταλλαγή (trading) γινόταν σε νομίσματα κατασκευασμένα από διαφορετικό μέταλλο.
Στον 6ο προς 5ο αιώνα που χαρακτηρίζεται και ο “χρυσός αιώνας του Περικλή” συναντούμε τα πρώτα τραπεζικά ιδρύματα που αντικατέστησαν τους αργυραμοιβούς. Ιδιωτικές και δημόσιες καταθέσεις με επιτόκιο περίπου στο 10%.
Δάνεια, εντολές πληρωμών προς τρίτους, έκδοση πιστωτικών επιστολών που εξοφλούνταν σε άλλη συνεργαζόμενη τράπεζα άλλης πόλης. Ακόμη και τα Αμοιβαία Κεφάλαια ανάγονται στην αρχαιότητα και ίσως σε αυτά χρωστάμε την δημιουργία της Ακρόπολης όχι με ηθικό τρόπο κάτι που θα δούμε σε άλλο άρθρο.
Με τον καιρό οι τράπεζες απέκτησαν τεράστια δύναμη και μπορούσαν να καλύψουν δανειακές ανάγκες ολόκληρων πόλεων. Στην Αρχαία Ελλάδα σε περιόδους ειρήνης αποταμίευαν χρήματα ενώ δάνεια χρειάζονταν κυρίως σε περιόδους πολέμων.
Το αποτέλεσμα ήταν οι τράπεζες να αυξάνουν τον κύκλο των εργασιών τους και να μπορούν να επηρεάσουν την έκβαση των πολέμων ανάλογα με το κόστος και ποιον επέλεγαν να δανειοδοτήσουν.
Γνωστά νομίσματα ήταν το Αθηναϊκό αργυρό τετράδραχμο που είχε ίση αξία με τέσσερις δραχμές. Στην Θράκη το αργυρό ημίδραχμο, στην Αίγινα τον αργυρό στατήρα, στην Ιστιαία τον αργυρό τετράβολο και στην εποχή του Μεγάλου Αλεξάνδρου τον χρυσό στατήρα.
